Нясвіжскія навіны Нядаўна газета “СБ. Беларусь сегодня” надрукавала артыкул “Афганістан: незабытая вайна”. Сваімі ўспамінамі, думкамі, меркаваннямі, праблемамі дзяліліся ўдзельнікі ваенных дзеянняў у Афганістане. Публікацыя нікога не можа пакінуць раўнадушным. Сёння прывядзём цытату з таго матэрыялу — словы генерал-маёра запаса, дырэктара НДІ тэорыі і практыкі дзяржаўнага ўпраўлення Акадэміі ўпраўлення пры Прэзідэнце, доктара юрыдычных навук, прафесара Станіслава Князева, якія найлепшым чынам характарызуюць савецкіх салдат і афіцэраў: “З намі былі Узброеныя Сілы Афганістана: спецслужбы, разведка і контрразведка, міліцыя. Але самае складанае даставалася нам, таму што ў нас лепшая вывучка, дысцыпліна, узбраенне, тэхніка. І яшчэ нас адрозніваў маральны дух. Гераізм і драматызм — два бакі аднаго і таго ж стану чалавека. І хаця я ваяваў у Афганістане ў званні падпалкоўніка, заклікаў бы захапляцца гераізмам салдат, на якіх выпаў увесь жах вайны.
Цяпер здзіўляюцца: яны ж ішлі на смерць! Афіцэр рахтуецца да таго, каб абараняць Радзіму і памерці, калі трэба. Гэта спакон вякоў было справай гонару. Так нас выхоўвалі ў ваенных вучылішчах, а мы выхоўвалі салдат, якія разумелі, што так трэба: Радзіма паслала…”.
Не ўсе вярнуліся з той вайны дамоў жывымі і здаровымі. Хтосьці загінуў, хтосьці прапаў без вестак. Боль ад страты роднага, блізкага чалавека, сябра, аднакласніка, земляка — ён не праходзіць. Ніколі не пройдзе. Мы будзем памятаць іх, салдат афганскай вайны.
АДАМАЎ Ігар Мікалаевіч Нарадзіўся 30.10.1961 г. у г. Нясвіжы. У 1978 г. з залатым медалём скончыў сярэднюю школу № 109 г. Масквы і паступіў на сацыяльна-эканамічны факультэт Інстытута краін Азіі і Афрыкі на аддзяленне міжнародных экана-мічных адносіны. Рэферэнт-перакладчык шырокага профілю. Спецыялізаваўся на Афганістане. Вучыўся толькі на выдатна. У лютым 1981 г. быў камандзіраваны перакладчыкам у апарат Галоўнага Ваеннага Саветніка ў Афганістане. Загінуў 17.08.1981 г. Пахаваны на Паўночных могілках у г. Мінску. Пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, афганскімі ордэнам “Зорка” ІІІ ступені і медалём “Воіну-інтэрнацыяналісту ад удзячнага афганскага народа”, знакам ЦК ВЛКСМ “Воінская доблесць”.
АСАДЧУК
Аляксандр
Іванавіч
Нарадзіўся 04.05.1945 г. у с. Нова-Пакроўка Прыморскага краю. Вучыўся ў СШ №1 г. Астрагожска Варонежскай вобласці. У лістападзе 1964 г. прызваны ў рады Савецкай Арміі. Служыў у Беларускай ваеннай акрузе. У 1969 годзе звольніўся ў запас, жыў у Нясвіжы. Працаваў на аўтабазе №17, затым — дырэктарам раённага Дома культуры. У жніўні 1972 г. зноў звязаў свой лёс з Савецкай Арміяй. 02.08.1982 г. маёр А. І. Асадчук загінуў у баі ў Афганістане. Пахаваны ў г. Нясвіжы. Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі і медалём “Воіну-інтэрнацыяналісту ад удзячнага афганскага народа”.
КАРПОВІЧ
Аляксандр
Аляксандравіч
Нарадзіўся 05.05.1946 г. у в. Выня Капыльскага раёна.
У 1964 г. скончыў сярэднюю школу г. Нясвіжа. Паступіў у Бакін-скае вышэйшае агульнавайсковае вучылішча, якое закончыў з адзнакай у 1968 годзе. У 1981 г. маёр А. А. Карповіч быў накіраваны ў Афганістан.
Выконваючы баявое заданне, цяжка захварэў і памёр 13.05.1982 г. Пахаваны на радзіме, у в. Выня.
Пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.
КУРЫЛА
Анатоль
Ігнатавіч
Нарадзіўся 27.05.1944 г. у в. Сноў Нясвіжскага раёна. У 1960 г. пасля заканчэння васьмі класаў паступіў у ПТВ №23 г. Мінска. У 1963 г. прызваны ў Савецкую Армію. Падчас службы скончыў курсы авіятараў. Пасля дэмабілізацыі працаваў на Мінскім велазаводзе. З 1973 г. — на звыштэр-міновай службе ў авіяцыі. З 8 кастрычніка 1987 г. — у Афганістане.
22 кастрычніка 1987 г. пасля баявога вылету, калі самалёт ішоў на пасадку, быў збіты недалёка ад Джэлалабада. Загінуў увесь экіпаж, у тым ліку і прапаршчык А.І. Курыла. Пахаваны на Чыжоўскіх могілках у Мінску. Пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, медалём “Воіну-інтэрнацыяналісту ад удзячнага афганскага народа”.
МАСТОЎСКІ
Юрый
Міхайлавіч
Нарадзіўся 25.01.1965 г. у г. Нясвіжы. У 1979 г. скончыў 8 класаў сярэдняй школы № 2, потым — Мінскае сувораўскае вучылішча. У 1986 г. скончыў Адэскае вышэйшае артылерыйскае каманднае вучылішча. Быў накіраваны ў Афганістан камандзірам узвода мінамётнай батарэі. Лейтэнант Ю. М. Мастоўскі загінуў 26.07.1987 г. у правінцыі Герат. Пахаваны ў в. Рудаўка Нясвіжскага раёна. За мужнасць і гераізм пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, медалём “Воіну-інтэрнацыяналісту ад удзячнага афганскага народа”. Навечна занесены ў спісы навучэнцаў Нясвіжскай сярэдняй школы №2 (цяпер — гімназія).
СЛЫСЕНКА Уладзімір Іванавіч Нарадзіўся 14.08.1960 г. у в. Друцкаўшчызна Нясвіж-скага раёна. У 1977 г. скончыў Пагарэльцаўскую сярэднюю школу, у 1978 г. — Мінскае ПТВ № 114. У 1979 г. Фрунзенскім райваенкаматам горада Мінска прызваны ў рады Узброеных Сіл. Служыў у групе савецкіх войскаў у Германіі. У студзені 1980 г. накіраваны ў Афганістан у вайсковую часць палявая пошта 51931, разведчык. Малодшы сяржант У. І. Слысенка загінуў у баі 15.09.1980 г. у правінцыі Герат. Пахаваны ў в. Друцкаўшчызна. За мужнасць і гераізм пасмяротна ўзнагаро-джаны ордэнам Чырвонай Зоркі і медалём “Воіну-інтэрнацыяналісту ад удзячнага афганскага народа”.
Падрыхтавана па матэрыялах ДУ “Нясвіжскі гісторыка-краязнаўчы музей”.
ПІХІЧ Васіль Васільевіч Нарадзіўся 31.03.1965 г. у в. Еськавічы Нясвіж-скага раёна. Скончыў Ліпскую сярэднюю школу ў 1982 г. і вучэбна- вытворчы камбінат у в. Сноў. Працаваў слесарам-рамонтнікам у калгасе “17 верасня”. 11.05.1983 года Няс-віжскім райваенкаматам прызваны ў рады Узброеных Сіл. Пасля заканчэння вучэбнага падраздзялення накіраваны ў Афганістан. 27.06.1984 г. прапаў без вестак пры выкананні воінскага абавязку.
Першыя страты на чужой зямлі
Маёр Міхаіл Мікалаевіч ЧУРЫЛА (25.11.1939 г. — 25.12.1979 г.) — старшы інжынер 128-га гвардзейскага ваенна-транспартнага авіяцыйнага палка па авіяцыйным абсталяванні.
Ён нарадзіўся ў вёсцы Высокая Ліпа Нясвіжскага раёна. Пасля заканчэння Кіеўскага вышэйшага ваеннага авіяцыйнага вучылішча звязаў свой лёс з ваеннымі паветранымі сіламі СССР.
25 снежня 1979 г. наш зямляк у складзе экіпажа самалёта ІЛ-76, на борце якога знаходзіліся 37 савецкіх дэсантнікаў, быў камандзіраваны ў Афганістан. Пры заходзе на пасадку ў аэрапорце Кабула самалёт быў абстраляны з зенітных гармат мяцежнікаў, пасля чаго ўрэзаўся ў гару. Усе загінулі.
Гэтая катастрофа адкрыла лік страт савецкіх войскаў у Афганістане. Доўгі час пра яе не прынята было згадваць.
Маёра М.М. Чурылу пасмяротна ўзнагародзілі ордэнам Чырвонай Зоркі і медалём “У памяць 10-годдзя вываду савецкіх войскаў з Афганістана”.
Работнікі нашага музея спрабавалі знайсці сваякоў Міхаіла Мікалаевіча або іншых людзей, якія маглі б расказаць пра яго больш. Але, на жаль, нашы пошукі не ўвянчаліся поспехам. Таму звяртаемся да чытачоў “Нясвіжскіх навін”: калі ў каго ёсць звесткі пра М. М. Чурылу, паведаміце ў газету ці ў наш музей.
Вольга ШКРАБІНА,
старшы навуковы
супрацоўнік Нясвіжскага гісторыка-краязнаўчага
музея.
