5 ліпеня ў мастацкай галерэі “МАРА” адкрылася выстава жывапісу Наталлі Шапавалавай “Містэрыя часу”. Аўтар выставы — мастак, дызайнер, сябра Беларускага саюза мастакоў, сябра арт-студыі “Аквавір”, нарадзілася ў горадзе Крычаў. Скончыла мясцовую мастацкую школу і мастацкае вучылішча ў г. Бабруйску, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў, магістратуру Інстытута падрыхтоўкі навуковых кадраў НАН Беларусі. Працуе ва ўсіх жанрах станковага жывапісу, манументальна-дэкаратыўным жывапісе і ў мастацкім тэкстылі.
Асаблівасцю мастацкіх твораў Наталлі Шапавалавай з’яўляецца неверагоднае спалучэнне вобразаў, якія выклікаюць адначасова і захапленне, і здзіўленне. Аб тым, як ёй удаецца знаходзіць натхненне ў свеце мар і летуценняў, увасабляць вобразы праз прызму фантастычнага свету казак і міфаў, выкарыстоўваць стылістыку розных гістарычных эпох, я распытала саму мастачку.
— Наталля, ці памятаеце Вы той момант, калі адчулі цягу да выяўленчага мастацтва — у раннім дзяцінстве ці ў больш свядомым узросце?
— Маляванне было маім улюбёным заняткам з дзяцінства. Я з радасцю акуналася ў свой уласны прыдуманы свет з дапамогай фарбаў і алоўкаў. І перада мной адкрываліся чароўныя казачныя сусветы, на лісце паперы разгортваліся цудоўныя падзеі, прыгоды і фантастычныя гісторыі. Я з захапленнем магла маляваць гадзінамі. Памятаю, што часта малявала конікаў і прынцэс. З задавальненнем малюю іх і зараз (усміхаецца). І калі паступіла прапанова пайсці вучыцца ў мастацкую школу, я, вядома ж, адразу пагадзілася. Я заўсёды ішла туды з радасцю, там была дзіўная творчая атмасфера, свой свет, у якім мне падабалася знаходзіцца.
— Што ў Вашай творчасці сімвалізуюць конь і хамелеон, якія часта бачны на Вашых палотнах?
— Для мяне конь — гэта адна з самых любімых і прыгожых жывёл. Як і для большасці людзей, для мяне гэта ў першую чаргу сімвал свабоды. Потым — прыгажосці і грацыі. Спалучэнне гэтых паняццяў і стварае гэты выдатны вобраз свабоднага каня, які ляціць да сваёй мары прыгажосці. Пры гэтым коні — вельмі верныя істоты, што дае ім магчымасць быць добрымі сябрамі.
Хамелеон — гэта нешта старажытнае і загадкавае. Яго здольнасць да трансфармацыі і выжывання можа навучыць устойлівасці і адаптыўнасці. У некаторых культурах хамелеон з’яўляецца сімвалам мудрасці і сувязі з продкамі. Лічыцца, што менавіта такія блізкія да зямлі жывёлы перадаюць людзям сакральныя веды продкаў аб тым, як прыстасоўвацца да навакольнага асяроддзя. Вочы хамелеона могуць глядзець адначасова наперад і назад, бо рухаюцца незалежна адно ад аднаго, таму яго лічаць таксама знакам дасведчанасці. Часам у сваіх працах я злучаю жаночыя выявы з выявай хамелеона. Хамелеон увасабляе многія якасці, якія неабходны жанчыне для выжывання ў гэтым складаным свеце: мудрасць, сувязь з продкамі, неабходнасць валодаць інфармацыяй, асцярожнасць і, вядома, здольнасць імгненна пераўвасабляцца як знешне, так і ўнутрана. Менавіта пра гэта мая карціна “Гаспадыня старажытнага горада”.
— Як нарадзілася ідэя квадрыпціха “Захавальніцы сноў” і карціны “Змоўшчыкі?”
— Ідэя стварыць серыю жаночых вобразаў, якія былі б адначасова моцнымі і цудоўнымі, узнікла не спантанна, дастаткова доўга я спрабавала знайсці, як звязаць гэтыя дастаткова розныя паняцці — жаночую прыгажосць і ваяўнічую рашучасць абараняць свае каштоўнасці. У нейкі момант мне прыйшла ў галаву думка, што сны і мроі — гэта нешта вельмі далікатнае, іх вельмі лёгка перапыніць і разбурыць, таму трэба іх ахоўваць і абараняць. У грэцкай міфалогіі сны ахоўвае бог Марфей, а я вырашыла напісаць захавальніц, якія гатовы абараняць тое, што ім дорага, з мячом у руках.
Яны сімвалізуюць устойлівасць і далікатнасць, прыгажосць і сілу, строгасць і пяшчоту — усе тыя якасці, якія нягледзячы на палярнасць могуць належаць ідэальным істотам. Менавіта такімі я бачу сваіх захавальніц.
Карціна “Змоўшчыкі” ўзнікла выпадкова. Спачатку на ёй з’явіўся конь, потым цудоўная дама… Можна ўявіць, што яна выехала на вячэрнюю прагулку. А потым раптам узнік таямнічы джэнтльмен. Усе трое выглядаюць вельмі загадкава. Насамрэч, мне самой цікава, што задумалі гэтыя героі старадаўняга рамана, але відавочна, нешта такое, што вельмі інтрыгуе (усміхаецца).
— Ці можна Вашыя працы аднесці да сюррэалізму ці як бы Вы самі ахарактарызавалі Ваш стыль?
— Хутчэй да рамантычнага сюррэалізму. Для мяне найважнейшым з’яўляецца творчае жыццё асобы, я імкнуся ствараць выявы, якія валодаюць моцным характарам, нават калі пішу дзіцячыя партрэты. Пры гэтым яны досыць своеасаблівыя самі па сабе, таксама незвычайныя і навакольныя прадметы. Тым не менш, гэта не проста фантазіі, якія супрацьстаяць рацыянальнаму, кожная праца патрабуе інтэлектуальнага аналізу і пошуку сэнсу ў адлюстраванні. Кожны сюжэт неабходна разумець і расшыфроўваць з пункту гледжання таго, што ён кажа самому мастаку ў першую чаргу, ну і, вядома, вельмі важна, які водгук ён знойдзе ў гледача.
— Што Вас больш штурхае да палатна — імкненне сысці ад рэальнасці, стварыць сваю рэальнасць або нешта яшчэ, невядомае звычайнаму чалавеку?
— Мусіць, у першую чаргу — любоў да прыгажосці як вонкавай, так і ўнутранай. Жаданне паказаць, наколькі выдатны і незвычайны свет уяўлення, якія цудоўныя сусветы можна ствараць з дапамогай фарбаў і пэндзляў. Мяне заўсёды вельмі натхняе тое, што гледачоў не пакідаюць абыякавымі мае працы. Хацелася б, каб карціны пераносілі гледача ў загадкавы свет, які інтрыгуе і які можна ўбачыць у сне ці ва ўяўленні, свет, у якім можна акунуцца ў свае дзіцячыя адчуванні і ўспаміны.
— Вялікі дзякуй за гутарку і няхай Вашы карціны яшчэ доўга здзіўляюць нас!
Соф’я ЛЮБАНЕЦ.
На галоўным фота: фрагмент карціны Наталлі Шапавалавай.
