Нясвіжскія навіны У гэтым годзе споўнілася 210 гадоў з дня нараджэння беларускага пісьменніка XIX стагоддзя Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, аднаго з пачынальнікаў беларускай літаратуры новага часу. У гісторыі беларускай нацыянальнай культуры гэтаму пісьменніку і грамадскаму дзеячу належыць выключна важнае месца. Сваёй шматграннай дзейнасцю ён вызначыў цэлую эпоху ў працэсе нацыянальнага адраджэння.
Лічыцца, што адной з самых неадназначных у беларускай гісторыі з’яўляецца біяграфія Вінцэнта Іванавіча. Навукоўцы дагэтуль спрачаюцца пра яго сапраўднае імя, наяўнасць дваранства, аўтарства галоўнага твора і нават датах нараджэння і смерці. Зрэшты, у адным яны згодныя — геніянальнасць нашага суайчынніка бясспрэчная. Яго творчасць з’яўляецца значным крокам наперад у агульным працэсе развіцця і станаўлення беларускай рэалістычнай літаратуры і асабліва драматургіі канца першай-пачатку другой паловы XIX стагоддзя. Верш, паэма, вершаваная аповесць, камедыя, фарс-вадэвіль, опернае лібрэта, публіцыстыка, паэтычны пераклад — далёка не ўсім літаратурам пашанцавала, каб ля самых іх вытокаў адразу сталі такія мастацкія віды і жанры, як гэта здарылася з нашай літаратурай дзякуючы Беларускаму дудару. А да літаратурнага таленту Дуніна-Марцінкевіча дадаюцца яшчэ і іншыя яго выдатныя здольнасці: як артыста, спевака, кампазітара, рэжысёра, стваральніка і мастацкага кіраўніка першага нацыянальнага тэатральнага калектыву. Па сутнасці, аўтар лібрэта “Рэкруцкага яўрэйскага набору”, “Спаборніцтва музыкаў”, “Чарадзейнай вады”, “Сялянкі” і іншых аперэт — бацька беларускага музычна-драматычнага тэатра. І сам жа Дунін-Марцінкевіч выдатна выявіў сябе як акцёр — у ролі яўрэя Іагана Бенатана (“Рэкруцкі яўрэйскі набор”), беларускага селяніна Навума Прыгаворкі (“Сялянка”) і інш. Да гэтага часу на сцэнах тэатраў ідуць п’есы выдатнага драматурга “Ідылія”, “Пінская шляхта”, “Залёты”.
У Гарадзейскай дзіцячай бібліятэцы больш падрабязна пазнаёмілі з жыццём і творчасцю Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча навучэнцаў 9-х класаў СШ № 2 г.п. Гарадзея. Падлеткам было прапанавана акунуцца ў вір падзей ХІХ стагоддзя, пазнаёміцца з радаводным дрэвам пісьменніка, яго асветніцкімі і грамадска-палітычнымі поглядамі. Каб дзеці ведалі, з якой увагай ставіўся паэт да беларускага фальклору і як маляўніча прайграваў у сваіх творах беларускія абрады, быў зачытаны верш паэта “Да пачлiвых беларусаў!”. Ля прыгожа аформленай кніжнай выставы “Больш за ўсё я бацькоўскаму краю адданы” школьнікі мелі магчымасць пагартаць выданні твораў Дуніна-Марцінкевіча.
Юлія КАСЦЮК,
загадчык Гарадзейскай
гарпасялковай дзіцячай бібліятэкі.
О Винценте Дунине-Марцинкевиче можно писать много, интересно и долго. Мне будет трудно по поводу слабого знакомства языка. Но попробую несколько слов добавить.Когда я готовила материал о Едмунде Войнилловичу познакомилась с этим важным для культуры белорусско-польской поэтом, драматургом, необыкновенным человеком. Его жизнь это романтичная история и не надо было ему писать какие-то выдуманные рассказы. Прочитать только о том ,как женился, где он работал и какие таланты у него были. Даже и юмористические эпизоды- пишет о «похоронах» поэт пан профессор Адам Мальдзис который знает ХIХ столетие как никто. Профессор пишет тоже о дружбе Дунина-Марцинкевича с композитором Станиславом Монюушко,который написал музыку до «Селянки»
Дунин-Марцинкевич перевёл на белорусский язык поэму Адама Мицкевича «Пан Тадеуш» в 1859 году но книгу русская цензура конфисковала . Дунин-Марцинкевич это белорусско-польский патриот, он принмал участие в борьбе 1863 году и проидел за это год в тюрьме. Много интересных истории можно прочитать в «НАшЕЙ НИВЕ», автор Змицер Дрозд от с 25 июля 2015.
А я радуюсь что в Минске стоит памятник Винценту Дунину-Марцинкевичу с моим любимым польским композитором, тоже сыном минщины-Станиславом Монюушко